Avrupa kıtalar arasında en küçük 2. kıta olmasına rağmen tarihi, konumu, doğal kaynakları, nitelikli nüfusu, medeniyet çeşitliliği ve kıyılarıyla zengin bir kıtadır.
Yüzölçümü: 10.600.000
Nüfus: 636.360.000 kişi
Nüfus yoğunluğu: 70 kişi/km²
En yüksek ve en alçak noktası: Elbruz Dağı 5642 m(Rusya Kafkasları), Hazar Denizi’nin kuzeyi -28m.
En büyük gölü: Ladoga Gölü -18.400
En büyük adası: Büyük Britanya(United Kingdom)
İyi eğitilmiş bireylerden oluşan nüfus, bilim ve teknolojide göstermiş olduğu ilerlemeler sayesinde ekonomik yönden de gelişmiş ve yüksek bir hayat standardına ulaşmayı başarmıştır. Doğal kaynakları az görünse bile, bu gelişmesini tamamen eğitimli insan kaynağına ve sömürgecilik sisteminin kazanımlarına borçludur. Günümüzde dünyanın en büyük ekonomik, askeri ve siyasi gücü olan Kuzey Amerika’nın halkı da büyük oranda Avrupa kökenlidir. Ayrıca bilimsel ve teknolojik gelişmelerin kilometre taşları olan önemli buluşların çoğu da Avrupalılar tarafından gerçekleştirilmiştir.
Yine serbest piyasa ekonomisini ilk defa uygulayan Avrupa Ülkerleri, dünyada bilinen öenmli siyasi, stratejik ve ekonomik birlikleri de kurmuşlardır. Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler, NATO, Varşova Paktı, UNESCO bunlardan sadece birkaçıdır.
Coğrafik Özellikler
Avrupa geleneksel olarak Dünya’daki 7 kıtadan biri olarak düşünülmekle birlikte aslında Asya ile coğrafi açıdan bağlantılı bir kıtadır ve bazen Avrasya adı altında anılır. Avrupa’nın geleneksel tanımına göre Ural Dağları Avrupa’nın doğudaki sınırını oluştururlar. Güneydoğu’daki sınırını Ural Nehri oluşturur. Sınır Hazar denizi, Kafkas Dağlarının zirveleri boyunca devam eder, Karadeniz, İstanbul Boğazı, Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazı‘yla belirlenir. Akdeniz Avrupa’nın güney sınırını, Kuzey Buz denizi kuzey sınırını, Atlas Okyanusu ise kuzey ve batı sınırını belirler. İzlanda Avrupa’dan çok Kuzey Amerika’ya yakın olmakla birlikte Avrupa’nın bir parçası olarak sayılmaktadır. Avrupa yarımadası güneyde Afrika kıtasına oldukça yaklaşır (Cebelitarık Boğazı 14 km). Güneydoğuda ise Asya ile hemen hemen bitişir (İstanbul Boğazı 0,7 km., Çanakkale Boğazı 1,3 km.).
Avrupa’nın yüzölçümü 10.523.000 km² dir. Bu ise yeryüzünün %2’i, karaların % 7’si Avrasya’nın 1/5’i demektir. Avrupa, yaklaşık olarak harita üzerinde 35 ile 70 kuzey paralel daireleri ile 10 ile 60 doğu meridyenlerinin çerçevelediği bir üçgene benzer. Yarımadada 0-4 saat dilimleri yer alır.
Avrupa’nın uç noktaları ise; kuzeyde Kuzey burnu (71° 10′ kuzey enlemi), güneyde Mora’nın Matapan burnu (36° 23′ kuzey enlemi), Batıda Rocca (Portekiz) burnu (9° 29′ batı boylamı), doğuda Ural dağları (60° doğu boylama)’dır. Rocca burnu ile Ural Dağları arasındaki uzunluk 5500 km, Kuzey burnu ile Matapan burnu arasındaki genişlik 3800 km’dir.
Avrupa ülkeleri kültürleri, coğrafi konumları, yani bulundukları yer, ekonomik, sosyal gelişmişlik gibi kriterler göz önünde bulundurularak; Batı Avrupa ülkeleri, Kuzey Avrupa Ülkeleri (İskandinavya ve Baltık ülkeleri), Akdeniz ülkeleri, Orta Avrupa ülkeleri, Doğu Avrupa ülkeleri ve Balkan Ülkeleri gibi guruplara ayrılmaktadır.
Avrupa’nın genel coğrafî özellikleri şöyledir:
- Avrupa bir devrimler yarımadasıdır. Özellikle demokrasi, endüstriyel ve bilimsel açıdan dünyayı etkileyen devrimleri gerçekleştirmiştir.
- Nüfus yoğunluğunun fazla olduğu bir yarımadadır. Hayat yaşam standartları seviyesi yüksektir. Nüfus artışı çok azdır. Hatta bazı ülkelerde nüfus azalması vardır.
- Avrupa, dünyada ihracat ve ithalatta önde gelen yarımadadır. Dünyada üretilen endüstri ürünlerinin üçte biri bu kıtaya aittir.
- Endüstrileşmiş ülkelerin toplandığı bir kıtadır. Birleşik Krallık (İngiltere), Fransa, İtalya ve Almanya endüstrileşme açısından çok ileri durumdadır.
- Çeşitli uluslara mensup insanların yaşadığı Avrupa’da 50 civarında devlet vardır. Komşu ülkeler arasında dil, ekonomik ve kültürel açıdan önemli farklar bulunur.
Avrupa’nın Ekonomisi
50den farklı devlet içinde 700 milyondan fazla kişiyi kapsar. Avrupa diğer kıtalara göre sınırlı zenginliklere, yüksek nüfus ve ülke adedine sahip olmasına rağmen ortalama GSYİH diğer kıtalardan yüksektir. Zenginlikler farkı en kabaca Avrupa boyunca batı-doğu bölümünde görülebilir. Batı Avrupa ülkelerinin hepsi yüksek GSYİH ve yaşam standartlarına sahipken Avrupa ekonomilerinin pek çoğu hala eski Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti ve çöken Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nden hasıl olmaktadır. Buradaki Avrupa sözcüğü Avrupa ekonomisi sınırlarını Asya’da Kıbrıs sınırı olarak içerir.
Kıta olarak Avrupa dünyada en büyük ekonomiye sahiptir. Avrupa’nın en geniş ulusal ekonomisi Almanya olup, nominal GSYİH sıralamasında dünyada 3.ncü sırada, satın alma gücü paritesi’ne (SAGP) göre beşinci sıradadır. Avrupa’nın ikincisi Birleşik Krallık olup, nominal GSYİH’de dünya üçüncüsü ve SAGP’de altıncıdır. Avrupa Birliği dünyanın en geniş (IMF ve Dünya Bankası’na göre 2005) veya ikinci en geniş ekonomisidir.
Avrupa Ülkeleri
Ülke Adı |
Yüzölçümü (km²) |
Nüfus (2002 yılı) |
Başkenti |
Almanya | 357.021 | 83.251.851 | Berlin |
Andorra | 468 | 68.403 | Andorra la Vella |
Arnavutluk | 28.748 | 3.544.841 | Tiran |
Avusturya | 83.858 | 8.169.929 | Viyana |
Azerbaycan | 86.600 | 8.870.000 | Bakü |
Belçika | 30.510 | 10.274.595 | Brüksel |
Beyaz Rusya | 207.600 | 10.335.382 | Minsk |
Birleşik Krallık | 244.820 | 60.201.000 | Londra |
Bosna-Hersek | 51.129 | 3.964.388 | Sarayova |
Bulgaristan | 110.910 | 7.621.337 | Sofya |
Çek Cumhuriyeti | 78.866 | 10.256.760 | Prag |
Danimarka | 43 | 5.368.854 | Kopenhag |
Ermenistan | 29.800 | 3.002.594 | Erivan |
Estonya | 45.226 | 1.415.681 | Tallinn |
Finlandiya | 336.593 | 5.157.537 | Helsinki |
Fransa | 547.030 | 59.765.983 | Paris |
Gürcistan | 69.700 | 4.498.000 | Tiflis |
Hırvatistan | 56.542 | 4.390.751 | Zagreb |
Hollanda | 41.526 | 16.318.199 | Amsterdam |
İrlanda | 70.280 | 4.234.925 | Dublin |
İspanya | 498.506 | 40.077.100 | Madrid |
İsveç | 449.964 | 9.090.113 | Stokholm |
İsviçre | 41.290 | 7.301.994 | Bern |
İtalya | 301.230 | 58.751.711 | Roma |
İzlanda | 103.000 | 307.261 | Reykjavík |
Karadağ | 13.812 | 616.258 | Podgorica |
Kazakistan | 2.717.300 | 15.815.144 | Astana |
Kıbrıs Cumhuriyeti | 9.251 | 788.457 | Lefkoşa |
Kosova | 10.887 | 2.200.000 | Priştine |
Letonya | 64.589 | 2.366.515 | Riga |
Lihtenştayn | 160 | 32.842 | Vaduz |
Litvanya | 65.200 | 3.601.138 | Vilnius |
Lüksemburg | 2.586 | 448.569 | Lüksemburg |
Macaristan | 93.030 | 10.075.034 | Budapeşte |
Makedonya | 25.333 | 2.054.800 | Üsküp |
Malta | 316 | 397.499 | Valletta |
Moldova | 33.843 | 4.434.547 | Kişinev |
Monako | 2 | 31.987 | Monako |
Norveç | 270.000 | 4.527.984 | Oslo |
Polonya | 312.685 | 38.625.478 | Varşova |
Portekiz | 91.568 | 10.084.245 | Lizbon |
Romanya | 238.391 | 21.698.181 | Bükreş |
Rusya | 3.960.000 | 106.037.143 | Moskova |
San Marino | 61 | 27.730 | San Marino |
Sırbistan | 77.474 | 9.663.742 | Belgrad |
Slovakya | 48.845 | 5.422.366 | Bratislava |
Slovenya | 20.273 | 1.932.917 | Ljubljana |
Türkiye | 814.578 | 78.561.312 | Ankara |
Ukrayna | 603.700 | 48.396.470 | Kiev |
Yunanistan | 131.940 | 10.645.343 | Atina |